2. Bijzondere ontwikkelingen/risico's
Raden meer grip op informatie: gewijzigde Wet gemeenschappelijke regelingen
Per 1 juli 2022 is de gewijzigde wet van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) in werking gegaan.
Gemeenteraden krijgen meer inspraak bij zowel het treffen van de gemeenschappelijke regelingen als over de besluiten van de besturen van de samenwerkingsverbanden. De wijzigingen van de Wgr zijn onder te verdelen in drie categorieën:
1. De versterking van de positie van gemeenteraden bij besluitvorming in gemeenschappelijke regelingen. Daarbij gaat het om zienswijzen bij treffen regeling, zienswijze voor besluiten, gemeenschappelijke adviescommissie, actieve informatieplicht.
2. De introductie van aanvullende controle-instrumenten voor gemeenteraden. Bestaande uit recht van onderzoek en onderzoeksmogelijkheden lokale rekenkamers.
3. Het verbeteren van de positie van gemeenteraden met betrekking tot het functioneren van de regeling. Bestaande uit afspraken over evaluatie, over uittreding en over de begrotingscyclus.
Een deel van de wet is direct per 1 juli 2022 ingegaan.
Dit proces is regionale opgepakt in 2023 conform onderstaande procesplanning:
De gemeenteraad heeft eind 2023 en begin 2024 de mogelijkheid gekregen om zienswijze in te dienen op de ontwerp wijziging van de gemeenschappelijke regelingen. Vervolgens vindt daarover definitieve besluitvorming plaats. Alle regelingen moeten voor 1 juli 2024 volgens de wet gewijzigd en gepubliceerd zijn.
Omgevingswet
De toekomstige Omgevingswet (Ow) wordt één van de grootste wijzigingen in de wetgeving voor het fysieke domein van de afgelopen decennia. De wet bundelt 25 wetten, 120 sectorale AMvB’s (Algemene Maatregelen van Bestuur) en honderden ministeriële regelingen. De uitgangspunten van deze wet zijn participatie en integrale aanpak op basis van vertrouwen, met als doelen minder en overzichtelijkere regels, meer ruimte voor initiatieven van inwoners en bedrijven en lokaal maatwerk.
De invoering is weer uitgesteld en de wet treedt nu inwerking per 1 januari 2024. Dit vraagt veel voorbereiding van de overheden en ook de omgevingsdienst. We werken hierin samen met de overheden (provincie, waterschappen en gemeenten) en adviesdiensten (omgevingsdienst, veiligheidsregio en GGD) in de regio Noordoost Brabant.
Belastingsamenwerking Oost-Brabant (BSOB)
De problematiek rondom bezwaren via No Cure No Pay bureaus (NCNP) speelde in 2023 nog steeds. Voor NCNP-bedrijven was er een financiële prikkel om zoveel mogelijk bezwaarschriften in te dienen tegen WOZ-beschikkingen, ongeacht de slagingskans. De hogere kosten voor bezwaren probeert BSOB op te vangen binnen de begroting door automatisering en efficiencyslagen. Dit is in 2023 gedeeltelijk gelukt. BSOB heeft sterk ingezet op het beperken van dit soort bezwaren, door het de burger zo gemakkelijk mogelijk te maken om met vragen of bezwaren zelf in contact te treden met de BSOB. De communicatie campagne is in 2023 breder opgepakt, er zijn meer belastingkantoren aangesloten en ook de Waarderingskamer heeft hierin samengewerkt. Per 1 januari 2024 treedt een nieuwe wet in werking waardoor voor NCNP-bedrijven de financiële prikkel om zoveel mogelijk bezwaarschriften in te dienen tegen WOZ-beschikkingen, verdwijnt omdat vergoedingen verlaagd zijn en rechtstreeks aan de burger uitbetaald moeten worden. Het aantal bezwaren zal naar verwachting nog steeds hoog blijven. Dit leidt tot extra personele inzet om bezwaren af te kunnen handelen. Door de wetswijziging zal de omvang van de proceskosten die betaald moeten worden wel afnemen.
Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)
Het Rijk treedt terug als deelnemer van de gemeenschappelijke regeling vanaf 2025. De archiefwet wordt hiertoe gewijzigd. Het uittreden heeft geen negatieve budgettaire consequenties voor de zittende partners.
De terugtreding van het Rijk betekent dat per 1 januari 2025 de samenstelling van het bestuur zal wijzigen en er een nieuwe gemeenschappelijke regeling opgesteld moet worden. De GR zal worden aangepast zodra de nieuwe archiefwet is aangenomen.
De bekostiging van het e-depot betekent een extra bijdrage per inwoner. Afspraken daarover zijn gemaakt. Met ingang van 2025 zullen ook de inwoneraantallen worden bijgesteld. De verhoging van de gemeentelijke bijdrage ten behoeve van het e-depot groeit geleidelijk. In 2024 met € 0,25 per inwoner (ongeveer € 25.000), 2025 € 0,45 per inwoner (ongeveer € 45.000) en 2026 € 0,65 per inwoner is ongeveer € 65.000. Dit hebben we verwerkt bij de programmabegroting 2023-2026.