Programma 7. Verstedelijking, wonen en mobiliteit

Het product overige bedrijfsmatige activiteiten bestaat uit de volgende onderdelen:
-herstructureringsplannen: dit is een budgettair neutrale activiteit, onderdeel van het grondbedrijf. Het saldo van lasten en baten van alle complexen inclusief mutaties in reserves en voorzieningen wordt uiteindelijk verrekend met de grondvoorraad op de balans van de gemeente.
-beheercomplexen: per saldo een voordeel van € 150.000.
-verhuurde panden en percelen: per saldo een voordeel van € 180.000.

Voor herstructureringsplannen zijn de kosten € 0,2 miljoen hoger dan begroot. Dit wordt vooral veroorzaakt door centrumplan Berghem. De totale opbrengsten bedroegen € 1,7 miljoen in 2023. Dit is € 1,5 miljoen lager dan geraamd. Dit komt met name omdat de verkoop met betrekking tot Kapelaan Nausstraat niet in 2023 heeft plaatsgevonden. De verkoop is doorgeschoven naar 2024.
Per saldo is de voorraad onderhanden werk herstructureringsplannen met € 0,7 miljoen toegenomen. Voor een uitgebreide toelichting op het rekeningresultaat van het grondbedrijf verwijzen we naar de paragraaf grondbeleid verderop en naar het Meerjarenprogramma Grondbedrijf (MPG).

Het saldo van de beheercomplexen is € 150.000 positief. Dit is een saldo van hogere plankosten (€ 140.000), maar ook hogere inkomsten uit huur en pacht en verkopen van gronden (€ 290.000).
Het saldo van de verhuurde panden en percelen is € 180.000 positief. Dit wordt vooral veroorzaakt door lagere kosten voor onderhoud en energie.

We hebben lagere kosten van € 237.000 en hogere opbrengsten van € 232.000. Per saldo geeft dit een voordeel van € 469.000.
De belangrijkste reden voor € 170.000 lagere kosten is dat er minder parkeerautomaten worden vervangen. Steeds meer mensen betalen op een alternatieve manier wat leidt tot lagere kosten voor groot en dagelijks onderhoud, inzameling, storingen. Hiernaast waren de onderhoudskosten van Parkeergarage Oostwal en Bergoss € 55.000 lager.
De hogere opbrengsten van € 230.000 worden veroorzaakt door de inzet van de scanauto. Dit leidt tot meer naheffingsaanslagen en parkeeropbrengsten.
Bij de programmabegroting hielden we rekening met een tekort van € 215.000. We hadden begroot om dit te onttrekken uit de reserve Parkeren. We zien nu in de werkelijkheid een (relatief) voordeel van € 470.000 ten opzichte van het begrote tekort. Het verschil van € 255.000 hebben we gestort in de reserve Parkeren (zie toelichting bij stortingen en onttrekkingen reserves hierna).

We hebben € 0,4 miljoen aan lagere kosten en € 1 miljoen aan lagere opbrengsten. Per saldo geeft dit een nadeel van € 0,6 miljoen.
-Lagere opbrengsten (€ 1 miljoen) en lagere kosten (€ 0,4 miljoen) voor omgevingsvergunningen. De lagere opbrengsten voor omgevingsvergunningen wordt veroorzaakt door het verlenen van minder vergunningen voor grote projecten en door het verlenen van veel vergunningen binnen een lager tarief. We zien een sterke daling in het verleende vergunningen. We hebben daardoor ook minder kosten omdat we minder hebben uren hebben besteed aan het verlenen van vergunningen.
-Hogere kosten volkshuisvesting (€ 82.000). We hebben dit jaar hogere kosten gehad door de woningmarktmonitor en een woonwensenonderzoek. Door vertragingen in de planning zijn in 2023 zowel de monitor als het woonwensenonderzoek gehouden en gefactureerd, normaal gesproken zit dat in verschillende jaren waardoor ook de kosten verspreid komen. Daarnaast hebben we hogere kosten voor het CPO beleid (collectief particulier opdrachtgeverschap).
-Lagere kosten woonwagens en standplaatsen (€ 88.000). We hebben lagere kosten doordat onder andere investeringen vertraagd zijn en we daarom geen kapitaallasten hebben.
-Hogere kosten (€ 46.000) voor beheerkosten van diverse leningen (starters-. duurzaamheids-, blijvers- en
verzilverleningen).

Woningbouw projecten is een budgettair neutrale activiteit, onderdeel van het grondbedrijf. Het saldo van lasten en baten van alle woningbouwprojecten inclusief mutaties in de reserves en voorzieningen verrekenen we uiteindelijk met de grondvoorraad op de balans van de gemeente.
De totale kosten op de diverse woningbouwcomplexen bedroegen in 2023 € 4,6 miljoen. Dit is per saldo € 5,4 miljoen lager dan begroot. Grote posten daarin zijn:
-Piekenhoef: € 0,4 miljoen lager
-Horzak: € 0,4 miljoen hoger
-Oijense Zij: € 3,7 miljoen lager. We hebben daarnaast € 2,5 miljoen lagere winstneming en dus minder gestort in de algemene reserve van het grondbedrijf i.v.m. fors lagere kosten bouw- en woonrijpmaken (POC-methode).
-Lith Oost: € 0,6 miljoen lager. We hebben daarnaast € 850.000 extrta gestort in de algemene reserve van het grondbedrijf.
-Liesdaal: € 0,4 miljoen lager. We hebben daarnaast € 300.000 extrta gestort in de algemene reserve van het grondbedrijf.
-Den Herd Geffen: € 0,2 miljoen lager
-’t Veld Geffen: € 0,3 miljoen lager.
De totale verkopen bedroegen € 4,2 miljoen in 20223. Dit is per saldo € 0,15 miljoen lager dan geraamd. Per saldo dus nagenoeg conform verwachting. Bij de Piekenhoef is verkoop 1,0 miljoen achtergebleven. Bij Wilgendaal € 1,6 miljoen meer. En bij Liesdaal en den Herd Geffen bleef de opbrengst € 0,9 miljoen achter op de raming.

Per saldo is de voorraad onderhanden werken van de woningbouwcomplexen binnen het grondbedrijf met € 3,5 miljoen afgenomen.
Voor een uitgebreide toelichting op het rekeningresultaat van het grondbedrijf verwijzen we naar de paragraaf grondbeleid verderop en naar het Meerjarenprogramma Grondbedrijf (MPG).

Op dit product verantwoorden we de plankosten voor diverse projecten. Deze plankosten activeren we als immateriele vaste activa. Voor diverse plankosten (€ 2,6 miljoen) hebben we een voorziening gevormd. Het betreft vooral kosten die gemaakt zijn voor Klein Amsteleind (€ 0,4 miljoen), Groot Amsteleind (€ 0,9 miljoen) gebiedsontwikkeling Raadhuislaan Zuid (€ 0,3 miljoen), voormalig belastingkantoor (€ 0,3 miljoen) en stationskwartier Ravenstein (€ 0,5 miljoen). Deze voorziening hebben we onttrokken aan de algemene bedrijfsreserve van het grondbedrijf.

We hebben lagere kosten van € 0,4 miljoen. Dit heeft de volgende oorzaken:
-Lagere kosten ontwikkelen Masterplan Spoorzone (€ 0,1 miljoen). We ontwikkelen een masterplan en voeren hiervoor onderzoeken uit. Dit is een meerjarig traject en nog niet alles is afgerond.
-Lagere kosten advies parkeernormen (€ 82.000). We hebben lagere kosten voor het advies over parkeernormen. We hebben een nota parkeernormen opgesteld. In 2024 gaan we naar de tweede fase, het herzien van het beleid als geheel.
-Lagere kosten Noordelijke Ontsluitingsweg (€ 80.000). De voorbereidingen van de Noordelijke ontsluitingsweg zijn in uitvoering. De Milieuonderzoeken Vuilstort zijn afgerond en hierna starten we met een geluidsonderzoek. De uitgaven komen in 2024.
-Lagere kosten Werkgeversaanpak duurzaam vervoer (€ 40.000). We hebben gewerkt aan een doelgroepenaanpak samen met Smartways, die breder is dan alleen Vorstengrafdonk. Dit levert naar verwachting in 2024 een concrete aanpak op.
Voor al deze posten stellen we voor om het budget over te hevelen naar 2024.

We hebben lagere kosten van € 0,3 miljoen en hogere opbrengsten van € 0,9 miljoen. Per saldo geeft dit een voordeel van € 1,2 miljoen.
-Lagere kosten Omgevingsvisie (€ 0,3 miljoen). We hebben minder uitgegeven aan de Omgevingsvisie dan begroot. Door vertragingen schuiven veel activiteiten door naar 2024. We hebben daarom ook minder onttrokken aan de reserve Omgevingswet.
-Lagere kosten (€ 70.000) voor de MER Nieuw Zevenbergen.
-Hogere opbrengsten anterieure overeenkomsten (€ 0,4 miljoen). We zien meer en grotere initiatieven, mede door ons actief woningbouwbeleid.
-Hogere opbrengsten uit bijdragen landschappelijke kwaliteitsverbetering en bijdrage van ruimte-voor-ruimte kavels (€ 0,5 miljoen). We begroten deze bijdragen niet en we storten deze bijdragen in de reserve Groenfonds Landelijk gebied.